Sıcaklığı etkileyen faktörler nelerdir? Karada nereye giderseniz gidin, kısa mesafelerde dahi sıcaklık değerlerinin bir ya da iki derece değiştiğini görebilirsiniz. Bu yazımız ile sizlere karada sıcaklığın dağılışını etkileyen etmenler madde madde ele alınacaktır. Dünya üzerinde her mekanın hava sıcaklığı farklıdır. Çünkü sıcaklığı etkileyen faktörler sıcaklık farkının oluşmasına neden olur.

Sıcaklığın tanımı ise şu şekildedir: Kütlelerin sahip olduğu potansiyel enerjinin kinetik enerjiye dönüşmüş haline sıcaklık denir. Sıcaklığın birimi genellikle iki şekilde ifade edilir. Birincisi derece (celcius) diğeri ise fahrenheit (fahrenayt) olarak sıkça kullanılır. Yer yüzünde hava sıcaklığını etkileyen faktörleri şu şekilde sırası ile ifade edebiliriz:

GÜNEŞ

Dünyanın en önemli ısı kaynağı güneştir. Güneşten gelen enerjiyi tüm dünyadaki fosil yakıtlar ancak 3 gün sağlayabilir. Yıl içerisinde güneş ışınlarının dünyaya geliş açısı, havanın sıcaklık değerini değiştirir. Güneş ışınları yaz mevsiminde en dik açıyla geldiği için hava sıcaktır. Kış mevsiminde ise en eğik açı ile geldiği için hava sıcaklığı soğuktur. Bu ilgili bölgenin dünya üzerindeki konumuna göre de değişir.

ATMOSFER

Güneşten çıkan ışınlar atmosfere takılır. Yani atmosfer tabakası güneş ışınlarını süzerek dünyaya gönderir. Işınlar bu tabakada kırılır. Ancak yüzde 27 kadarı dünyaya ulaşır. Ayrıca hava bulutlu olursa, havadaki bulutlar güneş enerjisinin bir kısmını tutarak, yeryüzüne ulaşmasını engeller.

DAĞLARIN SIRALANIŞI

Dağların kuzey yamaçları güneş ışığını az alırken, güney yamaçları güneş ışığını doğrudan aldığından, güney yamaçları daha sıcak olur. Bu duruma aynı zamanda bakı etkisi de denir. Kuzey yarım kürede ise kuzey yamaçlar, güney yamaçlara oranla daha sıcaktır. Yani dağların konumu hava sıcaklığını etkiler.

YÜKSELTİNİN MİKTARI

Yüksek yerler daha soğuk olur. Deniz seviyesine indikçe hava sıcaklığı artar. Bunun temel nedeni yeryüzüne vurarak yansıyan güneş ışınlarıdır. Yeryüzünden yansıyan ışınlar havayı ısıtır ki bu nedenle yükseklerde havalar daha soğuk olur. Her yüz metrede 1 derece hava sıcaklıklarında azalma meydana gelir.

HAVADAKİ NEM MİKTARI

Havadaki nem miktarı sıcaklık farklarını azaltır. Nemli bir yerde hava ne çok sıcak olur ne de çok soğuk olur. Bundandır ki İç Anadolu bölgesinde sıcaklık farkları fazla iken, Marmara bölgesinde daha azdır.

OKYANUS AKINTILARI

Dünya kendi etrafında döner. Ayrıca sıcaklık farklarından rüzgarlar oluşur. Bu farklılıklar aynı zamanda okyanus akıntılarını da tetikler. Güneyden gelen okyanus akıntıları sıcaktır ve nereye giderlerse oranın sıcaklığını artırır. Kuzeyden gelen okyanus akıntısı ise soğuktur ve sıcaklığı düşürür.

RÜZGARLAR

Rüzgarlar sıcaklık farkından oluşur. Rüzgar doğduğu yerin sıcaklığını alarak estiği yere taşır. Eğer soğuk yerlerden geliyorsa soğuk taşır, sıcak bölgelerden geliyorsa sıcak taşır. Türkiye’de Güneyden gelen rüzgarlar sıcak iken, kuzeyden gelen rüzgarlar soğuk etkisi oluşturur.